سعیده قرشی، پژوهشگر دکتری کارآفرینی و نوآوری دانشگاه تهران

«کلان‌داده» یا طبق مصوبه فرهنگستان «مَه‌داده»، دارایی‌های «داده‌»ای‌اند بسیار انبوه، با تناوبات سریع و محتوای گوناگون که نیاز به روش‌های پردازشی تازه‌ای دارند تا تصمیم‌گیری، بینش تازه و بهینگی پردازش پیشرفته را فراهم آورند. کلان‌داده معمولا دربردارنده مجموعه اطلاعاتی است که به‌طور معمول فراتر از حدی است که بتواند در ابزارهای متعارف در بازه زمانی معقول تحلیل شوند.

با مدیریت و تحلیل صحیحِ کلان‌داده‌ها قادر خواهیم بود بینش درست و ارزش اقتصادی را به شهرها و ذینفعان آن برای بهبود بهره‌وری ارائه داده، این امر منجر به نوآوری خدمات در جهت ارتقا زندگی شهروندان شود. فناوری تکامل یافته‌ای که کلان‌داده را ثبت، مدیریت و تحلیل می‌کند، اساس روند پیشرفت فناوری در آینده [مثل رایانش ابری] خواهد بود. هم اکنون شهرها قادر به استفاده از منابع عظیم محاسباتی در راستای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری هستند که تا چند سال قبل مدیریت و در اختیار قرار گرفتن آن‌ هزینه بسیار بالایی داشت. برای مثال بوستون در امریکا، از کلان‌داده‌ها برای نظارت بهتر بر عملکرد شهری با طیفی از شاخص‌ها استفاده می‌کند؛ مثل تشخیص دست‌اندازها در خیابان‌های شهر و بهبود  جمع آوری زباله‌ها با رویکرد مبتنی بر تقاضا. نیویورک سامانه‌ای را توسعه داده که داده‌ها را از شش بخش شهر برای تشخیص ساختمان‌هایی که احتمال آتش سوزی بالایی دارند، جمع آوری و تحلیل می‌کند. لندن از طیف گسترده‌ای از داده‌های شهری و تحلیل‌های پیشرفته برای تصویرسازی از محله‌ها در جهت درک بهتر تخصیص منابع و برنامه‌ریزی استفاده می‌کند. سنگاپور با اعمال تعرفه‌هایی مبتنی بر ترافيك موفق به بهينه‌سازی حمل‌ونقل جاده‌ای شده است؛ اين تعرفه‌ها ناظر بر تقاضای موجود برای حمل‌ونقل‌ و ترافيك جاده‌ای، تنظيم و تعيين می‌گردند.

کلان داده در طول سال‌ها تکامل یافته و اشکال مختلف داده را متحول کرده است؛  از داده‌های صنعتی گرفته تا داده‌های رفتاری مشتری محور. مدل‌های کلان داده، نحوه عملکرد شرکت‌ها را تغییر می‌دهند و جریان‌های بیشتری از بینش داده ایجاد می‌کنند. مدل‌های کلان داده فرصت‌های جدیدی را برای رشد، بهره‌برداری از پتانسیل واقعی محصولات یا خدمات ارائه شده، ساده‌سازی عملیات کسب‌وکار برای برآورده کردن نیازهای مشتری، ارتقاء فرآیند داخلی آن‌ها از طریق اجرای کارآمد و ایجاد دامنه بالاتر سود و در مجموع مشتریان راضی‌تر ایجاد کرده‌اند. اندازه و صنعت یا شرکت در اینجا اهمیت کمتری پیدا می‌کند، زیرا هر کسب‌وکار در حال رشدی برای بهره‌برداری از استراتژی‌های خود و اجرای بهتر به اطلاعات نیاز دارد. تخمین زده می‌شود که کلان داده‌ها تا سال 2020 در یک بازار پررونق ترکیب شوند و فراهم کردن مشاغل برای کشف این فضا و تجربه رشد با کاهش قابل توجهی در هزینه های پردازش و ذخیره سازی داده ها از نتایج آن خواهد بود.

چیزی که کلان داده را به یک راه حل مفید برای کسب و کارهای پر رونق داده تبدیل می‌کند، دامنه آن برای تجزیه و تحلیل حجم زیادی از داده است که به مشکلات خاص کاربر یا مشاغل خاص رسیدگی می‌کند. موضوعات زیر به آینده کلان داده و چگونگی تغییر مدل های کسب و کار کمک می‌کند:

ایجاد بینش تجاری جدید

کلان داده این توانایی را دارد که داده ها را بخش بندی کرده و بینش ها را با استخراج داده های بیشتر از منابع موجود کانالیزه کند. کانال‌های ناشناخته جدید مانند رسانه‌های اجتماعی نیز نقش مهمی در ایجاد بینش تجاری جدید خواهند داشت.

بهبود فرآیندهای عملیاتی

شرکت‌های مالی از تجزیه و تحلیل یکپارچه برای ردیابی تراکنش‌های جعلی استفاده می‌کنند یا از آن برای پیشنهادهای کاربر به صورت پویا برای هر کاربر بر اساس سابقه مرور استفاده می‌کنند. تجزیه و تحلیل پلتفرم نیز به نگهداری پیشگیرانه کمک می‌کند. آنها به پیش بینی زمان های خرابی بر اساس تجزیه و تحلیل به موقع و انجام اقدامات پیشگیرانه کمک می‌کنند. این اقدامات نقش مهمی در بهبود فرآیندهای عملیاتی کلی در شرکت دارد.

اطلاعات مشتری را جمع آوری می‌کند

هوش مشتری زمینه پررونقی است که توجه کسب و کارها را به خود جلب می کنداز طریق کلان داده‌ها، هوش مشتری احتمالاً رشد انقلابی جدیدی را تجربه خواهد کرد.

رشد در حجم داده ها

با رشد تصاعدی در دستگاه‌های دستی و متصل به اینترنت، کسب و کارها به تولید حجم بیشتری از داده‌ها ادامه خواهند داد. نکته جالب این است که روش های جدیدی برای تجزیه و تحلیل حجم بزرگتر داده‌ها وجود خواهد داشت.

ابزارهایی برای تجزیه و تحلیل داده‌های کسب و کار

با اعلامیه‌های جدید مایکروسافت رشد ابزارهای جدیدی که غیر کدنویس‌ها را قادر می‌سازد برنامه‌هایی برای مشاهده داده‌های تجاری ایجاد کنند، بیشتر می‌شود.

یادگیری ماشین در تجزیه و تحلیل داده‌ها

گارتنر پیش‌بینی می‌کند که یادگیری ماشین تا سال 2020 یک عنصر کلیدی در تجزیه و تحلیل پیش‌بینی اطلاعات کسب و کار خواهد بود.

بینش‌هایی که با استفاده از تجزیه و تحلیل کلان داده‌ها به دست می‌آید، کلید نوآوری است. کلان‌داده امکان می دهد محصولات/خدمات موجود به روز شود و در عین حال محصولات جدید نوآورتر شوند. حجم زیاد داده‌های جمع‌آوری‌شده به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا آنچه را که با پایگاه مشتریانشان مطابقت دارد شناسایی کنند. اطلاعات در مورد اینکه دیگران در مورد محصولات/خدمات شما چه فکر می‌کنند می‌تواند به توسعه محصول کمک کند. این بینش همچنین می‌تواند برای تغییر استراتژی‌های تجاری، بهبود تکنیک‌های بازاریابی، و بهینه‌سازی خدمات مشتری، بهره‌وری کارکنان مورد استفاده قرار گیرد. در فضای بازار رقابتی امروز، برای کسب‌وکارها لازم است فرآیندهایی اجرا شود که به ردیابی نظرات مشتریان، موفقیت محصولات و نظارت بر رقبا کمک کند. تجزیه و تحلیل کلان‌داده‌ها ردیابی بازار را در زمان واقعی تسهیل می کند.

مزایای کلان داده و تجزیه و تحلیل ثابت می‌کند که چقدر ابزار قدرتمندی برای مشاغل صرف نظر از اندازه و صنعت ظاهر شده است. تجزیه و تحلیل کلان‌داده‌ها هم برای سازمان‌ها و هم برای متخصصان ماهر در تجزیه و تحلیل بسیار مهم شده است. تحلیلگران کلان داده در حال حاضر بسیار مورد تقاضا هستند زیرا داده ها بی فایده هستند مگر اینکه مهارت تجزیه و تحلیل آن وجود داشته باشد. با این تفسیر فرصت های شغلی در مشاغل مرتبط با کلان‌داده‌ها در بالاترین حد خود قرار دارند و شرکت‌ها به دنبال متخصصان داده‌های واجد شرایط هستند تا به استفاده از پتانسیل واقعی کلان‌داده‌ها برای تأثیر مثبت بر تصمیمات تجاری خود کمک کنند. تحلیلگران کلان داده ماهر بسته‌های حقوقی بالایی دریافت می کنند و روند دستمزد نشان دهنده رشد تصاعدی است. بسیاری از متخصصان فناوری اطلاعات به دنبال سرمایه گذاری زمان و هزینه در آموزش تجزیه و تحلیل داده‌ها هستند.

علیرغم مزایای بی‌شمار داده‌های بزرگ و تجزیه و تحلیل، هنوز فرصت‌های دست نخورده زیادی در دنیای داده وجود دارد که باید بررسی شوند. از آنجایی که کسب‌وکارها به دنبال بهره‌برداری از قدرت کلان‌داده‌ها هستند، تقاضای زیادی برای افراد حرفه‌ای با مهارت‌های تحلیل داده وجود دارد که می‌توانند سازمان و همچنین مشاغل خود را ارتقا دهند.