سعیده قرشی، معمار/شهرپژوه/استراتژیست نوآوری

فردی در یک اتاق سفید با چیزی شبیه به تخم مرغ که روی میز روبرویش قرار دارد در حال صحبت است، در ادامه صحبتش می‌گوید تو هم می‌توانی حرف بزنی من می‌شنوم و به هدفون داخل گوشش اشاره می‌کند. دوربین روی شی تخم مرغ مانند زوم می‌شود و ما یک چراغ آبی کوچک را روی آن می‌بینیم… فرد کارت شناسایی‌اش را روبروی همان چراغ آبی می‌گیرد و خودش را معرفی می‌کند و می‌گوید شغل من این است که بگویم چه اتفاقی برای تو افتاده است. صدایی از شی تخم مرغ‌گون شنیده می‌شود: «اوه خدای من آیا من مرده‌ام»، فرد پاسخ می‌دهد: «نه هیج کس ایجا نمرده است» و ادامه می‌دهد: « تو  29 سال داری، پس زیراکس را به یاد می‌نمی آوردی، آیا می‌دانی دستگاه کپی چیست؟ آیا می‌دانی کپی چیزی به چه معناست؟ شما همان هستید!».

…اگر شما هم از طرفداران سریال آینه سیاه باشید می‌دانید روایت ذکر شده بخشی از اپیزود کریسمس سفید است. این سریال بارها مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است و از نظر بسیاری از منتقدان به عنوان یکی از بهترین سریال‌های تلویزیونی دهه 2010 شناخته می‌شود. که توسط چارلی بروکر ساخته شده است. اپیزودهای منفرد در این سریال تنوعی از ژانرها را بررسی می‌کنند، اما بیشتر آنها دیستوپیاهای نزدیک به آینده هستند که ازفناوری علمی تخیلی استفاده می‌کنند.

… متاورس، فرا جهان به انگلیسی: Metaverse فرضیه‌ای از نسل بعدی اینترنت است که از محیط‌های مجازی سه بعدی آنلاین غیرمتمرکز و پایدار تشکیل می‌شود. این دنیای مجازی از طریق هدست‌های واقعیت مجازی، عینک‌های واقعیت افزوده، گوشی‌های هوشمند، رایانه‌های شخصی و کنسول‌های بازی قابل دسترسی خواهد بود. متاورس، به شکلی محدود در حال حاضر در پلتفرم‌هایی مانند VRChat یا بازی‌های ویدیویی مانند زندگی دوم وجود دارد. درحال حاضر شرکت‌هایی مانند متا، روبلاکس، اپیک گیمز و مایکروسافت، در حال سرمایه‌گذاری بر روی تحقیقات و توسعه فناوری‌های مرتبط با متاورس هستند.

فناوری اغلب شگفتی‌هایی را ایجاد می‌کند که هیچ کس پیش‌بینی نمی‌کند، اما اگر به دنبال نشانه‌ها باشی بزرگ‌ترین تحولات اغلب ده‌ها قبل در قالب‌های مختلفی حتی داستان و فیلم پیش‌بینی شده‌اند. از این نظر، خطوط کلی راه‌حل‌های آینده اغلب درک می‌شوند و به یک معنا، پیش از ظرفیت فنی برای تولید آنها تصور وجود آنها توافق شده است. با این حال، آنچه اغلب غیرممکن است پیش‌بینی این است که چگونه در جای خود قرار می‌گیرند، چه ویژگی‌هایی در آنها کم و بیش اهمیت دارد، چه نوع مدل‌های سیاست‌گذاری یا پویایی رقابتی آنها را هدایت می‌کند، یا چه تجربیات جدیدی به واسطه آنها تولید می‌شود.

از اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980، بسیاری از کسانی که در جامعه فناوری فعال و نقش‌آفرین هستند، وضعیت آینده، اگر نگوییم شبه جانشین اینترنت – به نام متاورس (Metaverse) را تصور می‌کردند و البته نه تنها در لایه زیرساختی دنیای دیجیتال، بلکه در بخش فیزیکی و همچنین تمامی خدمات و پلتفرم‌های معطوف به آن، نحوه کار و آنچه می‌فروشند، انقلابی ایجاد خواهد کرد. اگرچه تعریف چشم انداز کامل متاورس دشوار است، به ظاهر خارق العاده است و چندین دهه دورتر است، قطعات شروع به واقعی بودن کرده‌اند و مثل همیشه با این نوع تغییر، قوس آن به همان اندازه طولانی و غیرقابل پیش بینی است که وضعیت پایانی آن سودآور است.

رایج‌ترین تصورات متاورس از داستان‌های علمی تخیلی سرچشمه می‌گیرد. در اینجا، متاورس معمولاً جلوه‌ای از واقعیت واقعی، اما مبتنی بر دنیای مجازی مانند آنهایی که در Ready Player One و The Matrix به تصویر کشیده شده‌اند. . و در حالی که این نوع تجربیات احتمالاً جنبه ای از متاورس هستند، این تصور به همان شیوه ای محدود می شود که فیلم‌هایی مانند ترون اینترنت را به عنوان یک بزرگراه اطلاعاتی دیجیتالی واقعی از بیت‌ها به تصویر می‌کشند.

همانطور که در سال 1982 تصور اینکه اینترنت سال 2020 چگونه خواهد بود دشوار بود در وضعیت فعلی ما واقعاً نمی‌دانیم که چگونه متاورس را توصیف کنیم. با این حال، ما می‌توانیم ویژگی‌های اصلی آن را شناسایی کنیم.

ما فکر می کنیم متاورس…

پایدار باشید – یعنی هرگز “تنظیم مجدد” یا “مکث” یا “پایان” نمی گیرد، بلکه به طور نامحدود ادامه می یابد.

متاورس یک تجربه زنده خواهد بود که به طور مداوم برای همه و در زمان واقعی وجود دارد. بدون هیچ گونه سقفی برای کاربران همزمان باشید، در حالی که برای هر کاربر یک حس فردی از «حضور» ارائه می‌دهد، همه می توانند بخشی از Metaverse باشند و در یک رویداد/مکان/فعالیت خاص با هم، همزمان و با آژانس فردی شرکت کنند.

متاورس را می‌توان به عنوان یک محیط دیجیتال شبیه‌سازی شده تعریف کرد اما در دسترس‌تر و عملی‌تر که از واقعیت افزوده، مفاهیمی از رسانه‌های اجتماعی برای ایجاد فضاهایی برای تعامل غنی با کاربر با تقلید از دنیای واقعی استفاده می‌کند و نحوه زندگی ما در جهان اطراف را تغییر خواهد داد.

در حالی که اصطلاح متاورس ممکن است برای برخی جدید باشد، تقریباً سه دهه است که به عنوان یک مفهوم وجود داشته است.

در طول 30 سال گذشته، پایه‌های یک متاورس غیرداستانی آجر به آجر گذاشته شده است. هدست‌های واقعیت مجازی ارگونومیک‌تر و مقرون به صرفه‌تر شده‌اند. ضریب نفوذ اینترنت جهانی به طور پیوسته افزایش یافته است. محبوبیت بازی‌های آنلاین، که اغلب به سطوح مسابقات می‌رسد، امکان تصور و اجرای آواتارهای دیجیتال پیچیده، دارایی‌های دیجیتال قابل تجارت و حتی املاک دیجیتال را فراهم کرده است.

متاورس مجموعه‌ای از فضاهای مجازی است که در آن می‌توانید با افراد دیگری که در فضای فیزیکی مشابه شما نیستند، ایجاد و کاوش کنید. شما قادر خواهید بود با دوستان خود وقت بگذرانید، کار کنید، بازی کنید، یاد بگیرید، خرید کنید، خلق کنید و موارد دیگر.

ایده یک دنیای مجازی متمرکز، یک «مکان» موازی با دنیای فیزیکی، زمانی مفهومی خاص و مورد علاقه، علاقه‌مندان به فناوری بود، امسال به چشم انداز اصلی تبدیل شده است، همانطور که با تصمیم فیس بوک در ماه اکتبر برای تغییر نام تجاری به عنوان متا مشخص شد . میلیون‌ها نفر در روز ساعت‌ها را در فضاهای اجتماعی مجازی مانند Roblox و Fortnite سپری می‌کنند. علاقه به مالکیت صرفاً دیجیتال – و فناوری که طرفداران آن معتقدند می‌تواند امنیت تجربیات مجازی مداوم را تضمین کند – به‌طور چشمگیری افزایش یافته است و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و ارزهای دیجیتال سرفصل خبرها هستند. پلتفرم‌های بهره‌وری مجازی نیز در حال رشد هستند، فیسبوک و مایکروسافت راه‌های جدیدی را برای همکاری آنلاین اعلام کردند. تحلیلگران می‌گویند، نایک آماده سازی برای فروش کفش‌های کتانی مجازی دفاتر ترکیبی، آموزش مبتنی بر ویدئو و اجتماعات اجتماعی آنلاین تنها تعدادی از روش‌هایی هستند که در آن بخش بیشتری از زندگی ما – چه خوب و چه بد – در فضاهای دیجیتال سپری می‌شود.

چند ایده دیگر وجود دارد که ممکن است هسته متاورس باشد، اما به طور گسترده با آنها موافقت نشده است. یکی از این نگرانی‌ها این است که آیا شرکت‌کنندگان یک هویت دیجیتال ثابت (یا «آواتار») خواهند داشت که در تمام تجربیات از آن استفاده کنند. این می تواند ارزش عملی داشته باشد، اما احتمالاً بعید است زیرا هر یک از رهبران عصر متاورس همچنان سیستم های هویت خود را می خواهند.

…در سکانس‌ آخر اپیزود کریسمس سفید از سریال آینه سیاه، حس و حال شهر، حس و حال جشن سال نو است، فردی به شکل یک سایه قرمز در خیابان راه می‌رود و همه افراد دیگر را به شکل سایه‌های خاکستری می‌بیند… نه چهره‌ها را می‌بیند، نه می‌تواند با کسی حرف بزند، نه صدایی می‌شنود… اما زنده است، نفس می‌کشد، غذا می‌خورد، راه می‌رود و گویا آزاد است… او توسط «همه» بلاک شده است، آیا واقعا زنده است؟!