این روزها بحث پیرامون مفهومNFT  بسیار به گوش می‌خورد، مفهومی که می‌توان میان آن و آثار معماری نیز ارتباطی یافت. بگذارید ابتدا به معنی این واژه بپردازیم و در خلال آن به حوزه آثار معماری نیز بپردازیم.

NFT یا توکن غیر قابل معاوضه (Non-Fungible Token) نوعی خاص از توکن‌های رمزنگاری است که با استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین گونه‌ای دارایی دیجیتال ایجاد می‌کند که قابل تکثیر نیست. توکن غیر مثلی با رمزارزهای شناخته‌شده‌ قابل تعویض مانند بیت کوین (BTC)، اتر (ETH) یا مونرو (XMR) تفاوت دارد، برای مثال شما می‌توانید بیت کوینی را در مقابل بیت کوینی دیگر معاوضه کنید. اگرچه استفاده از NFT-ها در صنایع مختلف وجود دارد، بیشتر در حوزه‌ گیمینگ و کلکسیون دیجیتال استفاده می‌شوند.

منظور از قابل معاوضه بودن یک دارایی یعنی بتوان آن را بدون افت قیمت با دارایی مشابهش معاوضه کرد. همچنین قابل معاوضه بودن ویژگی‌های یک سرمایه مانند قابل تقسیم بودن یا ارزش آن را تعیین می‌کند. توکن‌های قابل معاوضه (Fungible)، توکن‌هایی هستند که با هم قابل معامله شدن هستند و بهای آن‌ها ثابت می‌ماند. در حوزه‌ی رمزارز یک بیت کوین ارزشی معادل یک بیت کوین دیگر دارد و ارزش آن بدون توجه به صاحب یا تاریخچه‌اش ثابت است.

اما قضیه در مورد توکن‌های غیر قابل معاوضه فرق می‌کند، قیمت یک توکن NFT با هر توکن مشابه آن متفاوت است. ویژگی‌های فردی یکتا بودن آن‌ها را تعیین می‌کند، بنابراین آن‌ها همچون سرمایه‌های دنیای واقعی مانند سنگ‌های قیمتی، آثار هنری یا کلکسیونی و البته آثار معماری غیر قابل معاوضه هستند.

حال بیایید ببینیم ویژگی‌ها و مزایای توکن‌های غیر قابل معاوضه چیست:

  • کمیاب: ارزش توکن‌های غیر قابل معاوضه ناشی از کمیاب بودن آن‌ها است. اگرچه توسعه‌دهندگان NFT-ها هر اندازه بخواهند می‌توانند از این توکن‌ها بسازند؛ اما با محدود کردن تعداد آن‌ها، باعث افزایش نادر بودن آن‌ها می‌شوند.
  • تقسیم نشدنی: اگرچه این امر قانون نیست ولی اغلب توکن‌های غیر قابل معاوضه به واحدهای کوچک‌تر تقسیم نمی‌شوند، یا کل یک اثر هنری دیجیتال را خریداری می‌کنید یا اصلا آن را نمی‌خرید.
  • یکتایی: این مورد مهم‌ترین ویژگی یک NFT است NFT-ها دارای زبانه‌ای (tab) از اطلاعات ثابت هستند که یکتا بودن آن‌ها را ثبت می‌کند. به این ویژگی به‌عنوان گواهی اصالت نگاه کنید.
  • قابل انتقال: برخلاف توکن‌های قابل معاوضه، توکن‌های غیر قابل معاوضه در بازارهای خاصی خرید و فروش می‌شوند. بااین‌حال ارزش آن‌ها به منحصر‌به‌فرد بودنشان بستگی دارد.
  • دارای اصالت: توکن‌های غیر قابل معاوضه مبتنی بر تکنولوژی بلاک‌چین هستند، بنابراین می‎‌توانید از اصالت NFT خود مطمئن شوید، زیرا ساخت چیزی جعلی تقریبا محال است.
  • حافظ حق مالکیت: این مورد هم به استفاده‌ NFT از پلتفرم‌های نامتمرکز اشاره می‌کند که در آن هیچ مالکی داده‌ای را پس از ثبت نمی‌تواند تغییر دهد.

به لطف ظهور تکنولوژی بلاک‌چین، گیمرها و کلکسیونرها می‌توانند مالکان تغییرناپذیر آیتم‌های داخل بازی و سایر سرمایه‌های یکتا باشند و از آن‌ها پول نیز کسب کنند. در بعضی موارد بازیکنان می‌توانند سازه‌هایی مانند پارک‌ها را در دنیای مجازی بسازند و از آن کسب درآمد کنند، مانند بازی‌های The Sandbox و    Decentraland همچنین بازیکنان می‌توانند آیتم‌های دیجیتال تکی را که هنگام بازی به دست می‎‎‌آورند در بازارهای ثانویه بفروشند، مانند کاستوم‌ها (لباس‌های داخل بازی)، آواتارها و ارزهای داخل بازی. هنرمندان می‌‎توانند آثار دیجیتال خود را به‌طور مستقیم به مخاطبان  و بدون نیاز به حراجی‌ها در سراسر دنیا بفروشند و از این طریق سهم بیشتری از سود حاصل از فروش را برای خود نگه دارند. همچنین حق تألیف (Royality) نیز می‌تواند به‌صورت هنر دیجیتال برنامه‌نویسی شود و هر بار که اثر هنری به مشتری جدیدی فروخته می‌شود، خالق اثر درصدی از سود فروش را دریافت می‌کند، سه مورد اساسی ذکر شده اخیر در مورد آثار معماری بسیار معنادار خواهد بود و فرصتی هستند برای بازتعریف جایگاه آثار معماری در یک نظام و جریان اقتصادی جدید.

باید به این امر توجه کرد که فضای NFT هنوز نوپا است، به همین دلیل باید منتظر ظهور پلتفرم‌های جدید در کنار پروژه‌های فعلی NFT در ۲۰۲۱ باشیم.  NFTها اما کدها و فرهنگ را کنار یکدیگر می‌آورند تا فرمی تازه از کنترل را شکل دهند که متکی بر قانون یا انهدام سیستم‌های پیشین نیست. این توکن‌ها نوعی «اعتبار» را در جهانی که همه‌چیز آن قابل اشتراک‌گذاری است به وجود می‌آورند.

کارکرد حقیقی NFT ها، ایجاد تفاوتی ملموس میان خالقان محتوا و مصرف‌کنندگان محتوای آنلاین و همینطور آن‌ها که توانایی پرداخت پول برای تولید محتوا یا ادعای مالکیت بر آثار و در این جا « آثار معماری» را دارند است. اینترنت روند تولید محتوا را تمرکز زدایی کرده است، اما NFT ها می‌خواهند به فرهنگ توزیع محتوا شکلی مجددا متمرکز ببخشند.

NFT ها فرآیند مبادله پول قابل معاوضه با اعتبار غیر قابل معاوضه را تسهیل می‌کنند. البته که این اتفاقی تازه نیست و پیشتر مشابه‌ آن در بسیاری از صنایع، به خصوص صنعت هنر اتفاق افتاده است. اینکه فرهنگ-کد NFT ها چطور به تکامل خواهد رسید برای هیچکس واضح نیست، اما در حال حاضر NFT ها در حال ایجاد راه‌هایی تازه برای درآمدزایی هستند.

برای معماران، محافظت از کپی رایت یا همان حق نشر همیشه یک چالش اساسی بوده است و امروزه سرقت آثار هنری در دنیای دیجیتال به‌ راحتیِ آب خوردن است. در طرف دیگر، با استفاده از نوآوری NFT یک نفر می‌تواند یک اثر معماری را خریداری کرده و در یک فضای دیجیتال به رخ دیگران بکشد. با استفاده از بلاک چین، مالکیت فرد (کلید خصوصی) بر اثر هنری اثبات می‌شود. با حذف‌شدن واسطه‌ها معماران هم می‌توانند سود بیشتری کسب کنند. NFTها جوازهایی دیجیتال هستند که به شخص اجازه می‌دهند روی متعلقاتی خاص، ادعای مالکیت کند و در عین حال به انتقال یا فروش آن‌ها بپردازد. امنیت این جوازها در گروی تکنولوژی بلاکچین است و از این نظر‌، کارکردی شبیه به بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال دارند.