تارا اکبری‌نژاد، معمار/شهرساز
در بسیاری از شهرها از جمله استان انتاریو (کانادا) فضاهای شهری که در آن‌ها کودکان فرصت و اجازه شکل‌دادن به محیط اطراف خود را داشته باشند، بسیار کم است. انجمن همیشه سبز[1] از سال ۲۰۱۶ در این استان پروژه‌هایی را تعریف کرده که به کودکان این فرصت را می دهند تا در تغییر منظر شهری مشارکت فعال داشته باشند.
هدف اصلی این گروه ایجاد پروژه‌هایی برای محله‌های مختلف استان انتاریو بود تا درآن از کودکان و همسایگان برای بازسازی پارک‌های محلی کمک گیرد و آن‌ها را تبدیل به فضاهایی سبز و قابل‌زیست تبدیل کند. باتوجه به تمایل و استقبال کودکان برای تعامل و شکل‌دادن محیط زندگی خود، این گروه از کودکان دعوت کرده تا به‌عنوان سازندگان شهر با آن‌ها همکاری کنند. درزیر به چند نمونه از اقدامات این انجمن اشاره می‌کنیم:
کودکان به عنوان کارشناسان: یکی از اصلی‌ترین اهداف انجمن همیشه سبز ایجاد مشارکت بین همسایگان و افراد محله برای ساختن فضاهای بازی طبیعت‌گراست. به این منظور، از شیوه‌هایی مانند پخش کارتون و آموزش طراحی مشترک برای طراحی، برنامه‌ریزی، نظارت و اجرا فضاهای بازی طبیعت‌گرای کودک محور استفاده کرده‌است. این انجمن با برگزاری رویدادهای خانوادگی، جشنواره‌های فصلی و برنامه‌های طبیعت‌گردی در محله‌ها و فضاهای سبز اطراف باعث پیوند بیشتر خانواده‌ها و کودکان با محله می‌شود. درطی این رویدادها از کودکان می‌خواهند تا نظرات خود را درمورد محیط زندگی خود، فضاهای سبز و زمین‌های بازی و آن‌چه که در این فضاها دوست‌دارند و یا دوست ندارند بیان کنند؛ و این‌گونه از شنیده‌شدن صدا کودکان در محله‌ها نیز اطمینان خاطر پیدا می‌کنند.
تولد دوباره جنگل مرده: یکی دیگر از اقدامات انجام شده توسط گروه همیشه سبز، بازسازی و دوباره زنده‌کردن یک جنگل کوچک که به آن جنگل مرده نیز می‌گفتند توسط کودکان و بااستفاده از شیوه‌های طراحی مشترک بود. طراحی و دوباره احیا کردن این جنگل توسط کودکان به آن‌ها این فرصت را داد تا فضای دلخواه خود را باتوجه به نیازها و خواسته‌های خود طراحی و اجرا کنند. کودکان از الوار، کنده، شاخه‌های درختان و طناب استفاده کردند و با آن‌ها قلعه، دهکده‌های درختی و فضاهایی برای جمع‌شدن ساختند و این‌گونه یک مکان فراموش‌شده را به یک فضای به‌یادماندنی تبدیل کردند.
متعهدکردن مدارس: بسیاری از مدارس با برگزاری کلاس‌های مختلف و نظرسنجی از کودکان به پیشرفت پروژه‌های این انجمن کمک می‌کنند. دراین کلاس‌ها کودکان نه‌تنها تشویق به بیان احساسات و نظرات خود در مورد شهر می‌شوند، بلکه از روند آن‌چه در شهرشان اتفاق می‌افتد نیز با خبر می‌شوند. طبق گفته کودکان، از آن‌ها هیچ‌گاه درمورد آن‌چه در شهر و فضاهای شهری اتفاق می‌افتد سوالی پرسیده نشده‌است وهمچنین آن‌ها هرگز فرصت نظردادن درمورد فضاهای دلخواه خود را نیز نداشته‌اند.
به رسمیت شناختان اهالی محله به‌عنوان کارشناسان: انجمن همیشه سبز با برگزاری رویدادهای محلی، کارگاه‌های طراحی و بازی‌های دسته‌جمعی باعث جمع شدن کودکان و خانواده‌هایشان در پارک‌ها و فضاهای سبز عمومی می‌شود. خانواده‌ها به همراه کودکانشان در مورد فضاهای شهری مورد علاقه خود صحبت می‌کنند و با گل و مصالح ارزان قیمت مدل کوچکی از آن‌چه که دوست‌دارند در شهر ساخته شود را می‌سازند. طبق گفته اهالی محله‌ها، این رویدادها از شلوغ‌ترین رویدادهایست که در سطح شهر برگزار می‌شود، در هر رویداد تقریبا ۱۵۰ نفر از افراد محله حضور پیدا کرده و در نظرسنجی‌ها شرکت می‌کنند.
باتوجه به تجربیات انجمن همیشه سبز:
- -به نظرات کودکان در مورد شهرها و فضاهای عمومی بادقت گوش کنیم و از آن‌ها در برنامه‌ریزی و طراحی شهری استفاده‌کنیم. به کودکان به‌عنوان شهروندان آینده احترام بگذاریم و از نظرات آن‌ها در تمام مراحل از ایده‌پردازی تا اجرا کمک بگیریم.
- -علاوه‌بر کودکان، با همه افراد محله در ارتباط باشیم و فضاهای عمومی را براساس نیازها، امیدها و رویاهای همه ساکنین محله بنا کنیم.
- -با آموزش همکاری مشترک در کارها و افزایش اعتماد بین افراد باعث پیشرفت سریعتر پروژه خواهیم شد.
- -بابرگزاری رویدادهای مختلف در پارک‌ها و فضاهای سبز از کودکان و خانواده‌ها بخواهیم تا نیازها و خواسته‌های خود را بیان کنند.
- -نسبت به ایده‌های خلاقانه کودکان انعطاف‌پذیر باشیم و با ایجاد فضاهایی مناسب و استفاده از مصالح ارزان قیمت و قابل بازیافت فرصت امتحان ایده‌های کودکان را به آن‌ها بدهیم.
[1] Ever Green
