بلندترین ساختمان رشت چند طبقه است؟ بلندترین مجموعه مسکونی در رشت چند طبقه دارد؟ میتوان این سوالات را ادامه داد و نهایتا به این پرسش رسید که چرا هیچ ساختمان بالای صد طبقهای در ایران نداریم؟! این البته به معنی توصیه به داشتنش نیست… .
آپارتماننشینی را میتوان از مهمترین تحولات در فرایند اسکان بشر در شهرها دانست، که به فرم غالب مسکن شهری در دوران معاصر تبدیل شده است. نحوه سکونت افراد از خانههای شخصی یک یا دو طبقه در کنار هم در محلههایی که مفهوم همسایگی، هم محلهای بودن، مشارکت داشتن، در تعامل اجتماعی با سایرین بودن، به افرادی که به دلیل تشابهات اقتصادی بیشتر در آپارتمانهایی مشترک، ساختمانهای بلند مرتبه و برجهای مسکونی که به ظاهر مشترک و در عمل مجزا زندگی میکنند، تغییر یافت.
پديده بلندمرتبهسازى در طى حيات خود اگر چه در اغلب موارد از جانب انديشمندان مسائل اجتماعى، اقتصادى و شهرسازى مورد انتقاد واقع شده است و اهل فن به کارکردی بودن ایده بلند مرتبه سازی با ترديد نگريستهاند اما عملا و بنا به ضرورت، حضور دائمى این نوع از بنا و اقبال فزاینده شهروندان و کاربران به آنها، موضوعی است که در واقعیت آن تردیدی وجود ندارد. اين پديده هرچند از سويى میتواند به بسيارى از مسائل شهرى مانند كمبود زمين، كمبود مسكن و… پاسخ میدهد اما از سويى ديگر خود پديد آورنده چالشها و نارساييهایی نو و بعضا جدی است.
شاید در نگاه اول به نظر برسد در شهری مانند رشت کمبود زمین هنوز به یک چالش تبدیل نشدهاست [هر چند یحتمل این موضوع خود از چالشهای آینده خواهد بود] و لابد هنوز به بلندمرتبهسازی به عنوان یک راهحل نگاه نمیشود؛ اما کمی دقیقتر که به مسئله کشاورزی در گیلان، مراکز شهری جدید و وجوه بلندمرتبهسازی بنگریم چه بسا نظر متفاوتی خواهیم داشت.
برجها همیشه بد نیستند…
روزنامه دنیای اقتصاد، ۲۴ خرداد ۱۳۸۴، در مطلبی ۱۰ برج معروف تهران را معرفی میکند [شاید این مطلب را بعد از حدود ۱۴ سال به راحتی با معرفی ۱۰۰ برج تهران بتوان بازنویسی کرد!] که یکی از آنها برجهای مسکونی آ.اس.پ است. مجتمع مسکونی کوی نوبنیاد ونک (موسوم به برجهای آ.س.پ یا ساختمانهای آ.س.پ) یکی از بزرگترین و قدیمیترین مجتمعهای مسکونی تهران است که از سه برج ۲۳ طبقه تشکیل شدهاست. این سه برج از جمله ساختمانهای بلندی هستند که در اوایل دهه ۱۳۵۰ به دنبال برنامههای «مدرنیزاسیون پایتخت» به همراه چند برج دیگر بنا شدند. برجهای سه گانه آ.اس.پ در فضایی ۱۱ هزار متر مربعی ساخته شدهاند و به طور کلی دارای ۲۵۰ واحد آپارتمانی- ۱۲۰ واحد آپارتمانی ویلایی- 140 واحد تجاری- و ۵۷۰ واحد انباری و پارکینگ هستند.
…طبقه همکف مجموعه آ.اس.پ تجربه فضایی خاصی را ارائه میکند که با کمی اغراق به یاد ماندنی است؛ فضاهای حضورپذیر با انواع کافهها، رستورانها و سکوهای دور استخر که بازی سایه و نیمسایه فضا را جذابتر کرده است. آ.اس.پ سنت کافهنشینی را میفهمد، فضای باز را بلد است، سطوح شیشه و متخلخل را درک میکند، عناصر طبیعی، آب، درخت و آسمان و حتی رنگ را میشناسد و اینها همه باعث میشود تو به فضا جذب شوی و حضوری تکرار شونده داشته باشی… حتی میتواند به یک پاتوق فرهنگی تبدیل شود؛ پاتوقی فراتر از نمایشگاههای گاهگاهی که در آن برپا میشوند…. طراحی اینگونه فضاها اگر به درستی صورت گیرد، میتواند بستر ساز تعاملات بین فردی باشد.
…از پلههای ورودی که به سمت حیاط برج حرکت میکنید مخاطبان را میبینید که دور تا دور استخر نشستهاند، بعضیها در کافهها و بعضیها بر روی صندلیهای داخل حیاط، آسمان دیده میشود، آب و درخت، سایه و نیمسایه، فضا زنده است و انگار در هر فصلی نوعی از جذابیت را دارد و از طرفی امن و دوست داشتنی است. آ.اس.پ زنده است و این زنده بودن حتی از جنس زنده بودن خیابانهای رشت است. در کنار پرسش بلندترین ساختمان رشت چند طبقه است؟ …و چرا در ایران ساختمان بالای صد طبقه نداریم؟ این پرسش که چرا رشت آ.اس.پ ندارد هم به ذهن خطور میکند. البته باز به این معنی نیست که آ.اس.اپ داشتن خوب است اما راستش از خیلی جهات که حساب کنید آ.اس.پ تجربه فضایی موفقی است. گذشته از اینکه برجهای آ.اس.پ تهران با گذشت چندین سال هنوز هم از استانداردهای بالای ساختمانی برخوردارند و امکانات تجاری-اداری و رفاهی، باشگاه، استخر و مهد کودک دارند، به سوی شهر و مخاطبان، درونگرا و پسزننده نیستند و این نوع سبک زندگی نه تنها با فرهنگ رشتی همساز است، بلکه مناطقی در رشت برای تشکیل مراکز شهری جدید به واسطه ساختوسازهایی از این جنس فراهم است.