سعیده قرشی، معمار/شهرپژوه

ویتالیک بوترین برنامه‌نویس و نویسنده ۲۷ ساله روسی-کانادایی، شاید زمانی که نوشتن برای هفته‌نامه بیتکوین را در سال ۲۰۱۱ آغاز کرد، هرگز باور نمی‌کرد که روزی خود یکی از کلیدی‌ترین بازیگران بازار رمزارزها باشد و در جواب سرچ اتریوم چیست، موتور جست‌وجوگر گوگل تصویر او را پیشنهاد دهد. هفته‌نامه بیتکوین بعد از مدتی به دلایل مالی تعطیل شد اما ویتالیک تازه اول راه بود. جالب این جا بود که صاحب هفته‌نامه آن زمان برای هر نویسنده‌ای که مطلبی ارسال می‌کرد، پنج بیتکوین (حدود سه‌و‌نیم دلار آن زمان!) پاداش می‌داد و ویتالیک تا آخرین روز فعالیت وبسایت نشریه به ارسال مطلب ادامه داد!

در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۱، میهای آلیسی، پیشنهاد تاسیس یک مجله با عنوان بیتکوین مگزین را به ویتالیک داد و این آغاز همکاری بود که روزهای خوشی را نوید می‌داد. در سال ۲۰۱۲ نسخه چاپی این نشریه اینترنتی نیز منتشر شد و به زودی به جدی‌ترین مجله حوزه رمز‌ارزها بدل شد. اتفاق عجیبی که آن روزها پیش آمد این بود که در حالیکه تقاضای کار ویتالیک از جانب بنیان‌گذار رمزارز ریپل جِد مک‌کالب پذیرفته‌ شده بود، وی نتوانست ویزای کار در ایالات متحده را بگیرد.

نباید این نکته را فراموش کرد که شخصیت پژوهشی ویتالیک بوترین در همان زمان نیز آنچنان تاثیرگزار بود که ژورنال علمی-پژوهشی لجر که مهم‌ترین مجله علمی در آن زمان در عرصه رمز‌ارزها و بلاکچین بود، کرسی ثابتی در هیات تحریریه خود به او اختصاص داده بود. پسری از شهری کوچک در جنوب مسکو می‌رفت تا دنیای نو را فتح کند….

اتریوم چیست 

بوترین هم‌بنیان‌گذار و مخترع «اتریوم» است؛ از اتریوم به صورت رسمی به عنوان یک شبکه غیرمترکز استخراج رمزارز و در عین حال یک پلتفرم توسعه نرم‌افزاری یاد می‌شود. این پلتفرم از آنجایی متفاوت و بعضا کارآمدتر از بسیاری دیگر از رمزارزها است که این امکان را ایجاد می‌کند که رمزارزهایی نو یا به اصطلاح «توکن» در بستر آن ساخته شود و تمامی برنامه‌ها در یک زنجیره بلوکی یا همان «بلاکچین» واحد سهیم باشند. بوترین، آنچنان که در اعلام وجود رمزارزها متداول است، برای اولین بار در اواخر سال 2013 ماهیت اتریوم را درقالب اوراق سفید یا «وایت پیپر» منتشر کرد. با این ایده که اصولا بیتکوین یک زبان برنامه‌نویسی برای توسعه اپلیکیشن یا نرم‌افزارهای مختلف را کم دارد. خود بوترین معتقد است که این بستر تعامل بین رمزارزنگارها یا «کریستوگرافرز»، ریاضی‌دانان و متخصصان حوزه اقتصاد را متحول کرده است و این قابلیت را ایجاد کرده است که صدها هزار بازیگر در سراسر جهان برای مسائل مختلف، راه‌حل‌های نو و کارآمد ایجاد کنند.

شاید خالی از لطف نباشد که بدانیم پدر بوترین، دیمیتری به نوعی سلطان فلسفه بلاکچین است و بوترین را می‌توان ژن خوب حوزه اتر و رمزارزها دانست و این خود یعنی باید دنبال رد پای این خانواده بود. اندکی علمی‌تر که نگاه کنیم؛ به زبانی ساده اتریوم یک زنجیره بلوکی منبع باز است که به صورت غیرمتمرکز امکان فعال‌سازی قراردادهای هوشمند را فراهم می‌سازد. رمز ارز اتر واحد ارزشی پایه در پلتفرم اتریوم است که در حال حاضر دومین ارزش بازار رمزارز بعد از بیتکوین را به خود اختصاص داده است. هرچند اتر در رتبه دوم قرار دارد ولی بلاکچین اتریوم فعال‌ترین زنجیره بلوکی در جهان است. شاید به دنبال نگاهی تاریخی به بحث اتریوم چیست باشید، بگذارید به این موضوع اشاره کنیم که شبکه اصلی اتریوم در تاریخ 30 جولای 2015 با عرضه اولیه هفتاد و دو میلیون کوین «واحد ارزش» در دسترس قرار گرفت و از همان زمان با معرفی ماشین مجازی اتریوم (EVM) Ethereum Virtual Machine امکان اجرا شدن و نگارش برنامه‌های غیرمتمرکز در این پلتفرم نیز فراهم شد.

چرا باید بدانیم اتریوم چیست

این روزها، روزی نیست که اخباری در مورد توکن‌های ارزهای اولیه، ارزمجازی، بلاکچین، اتر، اتریوم و… و جایگاه آنها در آینده جامعه مدرن شنیده نشود؛ این‌ها یعنی اگر می‌خواهیم سوار موجی از جنس امروز و آینده باشیم باید دست کم چیزهایی در این ارتباط بدانیم و در جست‌وجوی یادگیری موضوعات مرتبط با آن باشیم. اندکی تخصصی‌تر که بخواهیم توضیح دهیم چرا باید بدانیم اتریوم چیست، لازم است به موضوع سیستم‌های متمرکز و غیرمتمرکز بپردازیم. سیستم‌های متمرکز یکی از گسترده‌ترین مدل‌ها برای کاربردهای نرم‌افزاری است. این سیستم به طور مستقیم عملکرد واحدهای منفرد و جریان اطلاعات را از یک مرکز واحد کنترل می‌کند. در این نوع سیستم، افراد به قدرت مرکزی برای ارسال و دریافت اطلاعات وابسته هستند. این نوع سیستم معضلات یا بهتر بگوییم چالش‌هایی دارد که سیستم غیرمتمرکز در پاسخ به آن معضلات شکل گرفته است؛ اتریوم یک زنجیره بلوکی به صورت غیرمتمرکز است.

 

 

فواید اتریوم

در بانک‌داری: با سیستم غیرمتمرکز اتریوم دسترسی غیرمجاز به اطلاعات شخصی یک فرد تقریباً غیرممکن می‌شود.

در توافق‌نامه‌ها یا قراردادها: با استفاده از یک قرارداد هوشمند، توافقات را می‌توان بدون هیچ گونه تغییری و البته با امنیت بالا حفظ و اجرا کرد.

در مدیریت هویت دیجیتال: با استفاده از قراردادهای هوشمند که عمده مسائل سرقت هویت و انحصار داده‌ها را حل می‌کند، می توان هویت‌های دیجیتالی را مدیریت کرد.

در واقع اتوریوم کمک می‌کند تا یک رمز قابل معامله ایجاد شود که می توان از آن به عنوان ارز جدید یا سهم مجازی استفاده کرد.

معایب اتریوم

ماشین مجازی اتریوم کند بوده بنابراین برای استفاده در محاسبات بزرگ مناسب نیست؛ همچنین ذخیره‌سازی در بلاکچین گران است. رفع اشکال‌ها یا به‌روزرسانی برنامه‌ها کار سختی است زیرا همه افراد در شبکه باید نرم افزار خود را به روز کنند.

قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند یک برنامه رایانه‌ای است که به صورت خودکار اجرا می‌شود؛ درواقع یک پروتکل معامله است که به کاربران بلاکچین امکان تبادل پول و دارایی را می‌دهد. همچنین می‌توان اینطور اضافه کرد که  به کاربران کمک می‌کند تا اقداماتی مانند رأی دادن البته بدون هیچ مرجع مرکزی انجام دهند.

قرارداد هوشمند می‌تواند به طور خودکار شرایط و اقدامات را طبق توافق نامه قانونی اجرا کند. با مثالی ساده‌سازی شده قصد داریم کاربرد قراردادهای هوشمند را کاملا تشریح کنیم.

تصور کنید که می‌خواهید خانه خود را بفروشید. فروش خانه یک فرایند نسبتاً پیچیده و دلهره آور است که مستلزم بسیاری از مدارک، ارتباط با شرکت‌ها و افراد مختلف و همچنین پذیرش سطح بالایی از خطرات مختلف است. به همین دلیل است که اکثریت فروشندگان خانه در نهایت تصمیم می‌گیرند یک بنگاه معاملات ملکی پیدا کنند، که کل فرایند را بر عهده بگیرد، با تمام مدارک سروکار داشته باشد، ملک را به بازار عرضه کند و هنگام شروع مذاکرات به عنوان واسطه عمل کند.

علاوه بر این، بنگاه معاملات ملکی خدمات محافظتی نیز فراهم می‌کند، در این معنا که شما نمی‌دانید خریدار چطور آدمی است و پروسه جلب اطمینان زمان‌بر است، به ویژه در چنین معاملاتی که معمولاً مبالغ بسیار زیاد است. بنگاه‌های معاملاک ملکی سعی کرده‌اند تا حدی این نوع حفاظت و جلب اطمینان را معمولا با دریافت درصدی از معامله مذکور برعهده بگیرند، در موارد بیشتری موفق‌اند اما به هر حال ریسکی در این موضوع وجود دارد.

در شرایطی از این دست است که قراردادهای هوشمند واقعاً مفید واقع می‌شوند و به طور موثری می‌توانند حتی نوعی از انقلاب در در کل صنعت ایجاد کنند. قراردادهای هوشمند بر اساس اصل «اگر-آنگاه»کار می‌کنند، این بدان معناست که مالکیت خانه تنها هنگامی که مبلغ توافق شده به سیستم ارسال شود به خریدار منتقل می‌شود. جالب اینجاست که هم پول و هم حق مالکیت دقیقاً هم‌زمان در سیستم ذخیره می‌شود و برای طرف‌های شرکت کننده ارسال می‌شود. علاوه بر این، صدها نفر شاهد و در مقام تأییدکنندگان معامله هستند، بنابراین تحویل بدون خطا تضمین می‌شود. در چنین وضعیتی اعتماد بین طرفین دیگر مسئله‌ مورد بحث نیست، پس دیگر نیازی به واسطه نیست. تمام کارکردهایی که یک بنگاه املاک انجام می‌دهد می‌تواند از قبل در یک قرارداد هوشمند برنامه‌ریزی شود، در حالی که  فروشنده و خریدار مبلغی به عنوان حق بنگاه پرداخت نکرده و هر دو (هم فروشنده و هم خریدار) مبالغ قابل توجهی پس‌انداز می‌کنند. ذکر سه موضوع در این مقام اهمیت دارد:

مورد اول پیرامون امضا کنندگان است، دو یا چند طرف با استفاده از قرارداد هوشمند، با استفاده از امضاهای دیجیتالی با شرایط توافق موافق یا مخالف هستند.

مورد دوم موضوع توافق نامه است. در واقع فقط می‌تواند شیئی باشد که در محیط قرارداد هوشمند وجود داشته باشد. متناوباً، قراردادهای هوشمند باید بدون مانع و مستقیم به هدف دسترسی داشته باشند. گفته می‌شود قراردادهای هوشمند برای اولین بار در سال 1996 مورد بحث قرار گرفتند و این هدف خاص بود که توسعه آنها را متوقف کرد. در حال حاضر این مشکل پس از ظهور اولین ارز رمزنگاری شده در سال 2009 تا حدی حل شد.

سرانجام، هر قرارداد هوشمند باید شامل شرایط خاصی باشد. این اصطلاحات باید به صورت کامل ریاضی و با استفاده از یک زبان برنامه‌نویسی متناسب با شرایط خاص قرارداد هوشمند شرح داده شوند و شامل الزاماتی است که از همه طرف‌های شرکت‌کننده انتظار می‌رود؛ البته کلیه قوانین، پاداش‌ها و مجازات‌های مربوط به شرایط نیز گفته شده است.